PO aardrijkskunde

Natuur en techniek PO

Geschiedenis PO

Sport PO

Engels PO

Taal en spelling po

Kunst PO

Mens en maatschappij PO

Rekenen PO

Jeugdjournaal woensdag 9 oktober

Het NOS Jeugdjournaal is een nieuwsprogramma van de NOS met het laatste nieuws voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. Er is dagelijks een ochtenduitzending.

Jeugdjournaal

Het laatste nieuws van NOS Jeugdjournaal

Het jeugdjournaal in de ochtend met nieuws over pinguïns die een veilig plekje krijgen vanwege orkaan Milton, de vraag wat het minst bezochte land ter wereld is en kunst gemaakt van mensenhaar.

Nieuws over orkaan Milton en het minst bezochte land ter wereld

Nieuwsquiz omslag week 40

Wat weet jij nog van het nieuws van deze week? Test je kennis met de quiz! Deze week in het nieuws: de Kinderboekenweek, inval in Libanon, nieuwe baan van Mark Rutte, gevonden schilderij en een sprinkhaan. Na elke vraag vind je een video met achtergrondinformatie bij een onderwerp uit het nieuws.

Test je kennis over het nieuws van deze week

Nieuwsquiz over Libanon, Kinderboekenweek en de NAVO

Janouk en Bram gaan deze week op zoek naar de regenworm. En dat doen ze in de regen, in Wormerveer. Dat moet wel een succes worden.

Op zoek naar een regenworm

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Klokhuis SoortSafari

Er zijn wel duizenden soorten vogels. Van kleine roodborstjes tot enorme condors. Maar al die verschillende soorten worden niet allemaal even oud. Om erachter te komen hoe oud vogels in het wild kunnen worden geven onderzoekers sommige vogels een ringetje. Zo kunnen die dieren jarenlang gevolgd worden. Een paar voorbeelden. Een winterkoninkje wordt vaak niet ouder dan vijf jaar en een huismus dertien jaar terwijl andere vogels een stuk ouder worden, zoals steenarenden. Die kunnen wel 25 jaar worden. Of de geelvleugelara bijvoorbeeld. Die leeft gemiddeld 35 jaar. En een ooievaar kan wel bijna veertig jaar leven. Maar er zijn ook vogels die een stuk ouder kunnen worden. Volgens een organisatie die records bijhoudt is Cookie de kaketoe, de vogel die het langst geleefd heeft. Ze werd 83 jaar. Happy birthday to you, happy birthday to you! Vogels als Cookie die in een dierentuin leven worden vaak ouder dan vogels in het wild. Wilde vogels hebben meer vijanden en moeten hun eigen eten zoeken. Toch kunnen ze ook oud worden, zoals deze Albatros, Wisdom heet ze. Zij is wel 73 jaar en daarmee is Wisdom de oudste vogel die in het wild leeft. Onderzoekers houden het dier goed in de gaten en zo kwamen ze erachter dat ze op haar zeventigste nog een jonkie kreeg.

Hoe oud kunnen vogels worden?

Vogels die een ringetje om hun poot hebben, kunnen worden gevolgd door onderzoekers. Zo weten we dat oudste mus dertien jaar is geworden en de oudste ooievaar 39. Vogels die in een dierentuin leven worden vaak ouder dan vogels die in het wild leven. Wilde vogels hebben meer vijanden en moeten hun eigen eten zoeken.

Bejaarde vogels van 13 en 73 jaar

Nieuw voor primair onderwijs

VO biologie

VO aardrijkskunde

VO geschiedenis

VO Nederlands

Economie VO

Mens en maatschappij VO

Engels VO

VO wiskunde

VO kunst

Islamofobie

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

NPO Kennis

Islamofobie is afkeer voor moslims op basis van de islam als religie. Vaak gaat het samen met discriminatie vanwege afkomst of huidskleur. Welke vormen van islamofobie zijn er en wat zijn de gevolgen? Klik op de afbeelding om de story te lezen bij NPO Kennis.

Story over haat richting moslims en de islam

Wat is islamofobie?

Handig als je gaat kiezen voor je lijst: Boek in beeld. Neem bijvoorbeeld dit boek De belofte van Pisa van Mano Bouzamour. Samir woont met zijn familie in De Pijp in Amsterdam. Hij speelt graag piano op de gestolen vleugel die hij van zijn broer gekregen heeft. Als door een wonder wordt hij aangenomen op het Hervormd Lyceum Zuid. Om het te vieren gaat hij met zijn oudere broer en diens vriend Soesi een ijsje eten bij ijssalon Pisa. Daar belooft Sam plechtig dat hij als enige in de familie zijn vwo-diploma zal halen. Hij heeft het nog maar nauwelijks gezegd of zijn broer en Soesi worden midden op straat opgepakt voor een gewapende overval. 

Het Hervormd Lyceum is een uitgesproken kakschool. Als hij voor het eerst met een meisje mee naar huis gaat, blijken ze een kokkin te hebben uit Malawi. Er is een wijnkelder, een binnenzwembad en een fitnessruimte. Ze belanden samen in het bubbelbad. ‘We luisterden naar een jazztrompettist die zachtjes op zijn trompet blies alsof het een meisje betrof op wie hij verliefd was en met wie hij verkering had.
Ik probeerde door de wolkjes badschuim heen te gluren die het zicht belemmerden op al het moois in de wereld. Even later lagen we gewassen en gepoetst op bed. Naast haar bed lagen Eveliens paardrijspullen. Lange laarzen met stro tussen het profiel, een geruit zadel, dressuurzweepje, helm. Ik pakte de helm, zette hem op en vroeg “Mag ik die lenen?”’

De Apollobuurt vormt een echte clash met De Pijp waar Sam is opgegroeid, met zijn Marokkaanse familie, met de groep jongens van de Van Woustraat, waar hij leert kickboksen en bijna iedereen die hij kent wel iets op zijn kerfstok heeft. De belofte van Pisa is een heerlijk boek om te lezen. Grappig geschreven, vol spanning, drama en seks. En het heeft ook nog eens een happy end.

Boek in beeld

Handig als je gaat lezen voor je lijst: Boek in beeld, korte boekbesprekingen in animatievorm met boeken als Turks Fruit, Het Diner en Sonny Boy.

De belofte van Pisa gaat over Sam, die in De Pijp opgroeit met zijn Marokkaanse familie en wordt aangenomen op het Hervormd Lyceum Zuid. Het is een uitgesproken kakschool, een echte clash met De Pijp. Als hij met een meisje mee naar huis gaat, blijkt ze thuis een kokkin, wijnkelder en binnenzwembad met bubbelbad te hebben. Het boek is grappig geschreven, vol spanning, drama en seks.

De belofte van Pisa van Mano Bouzamour

Begin 20ste eeuw is Europa niet 1 gezellige Unie, maar een lappendeken van landjes, met heel wat onderlinge spanningen. Het nationalisme neemt toe: landen willen hun macht laten zien en investeren in steeds meer wapens. Landen concurreren met elkaar om de heerschappij over koloniën. En het nieuwe Duitse Keizerrijk wordt voor sommigen veel te groot. Ook zijn er allerlei onderlinge bondgenootschappen. Europa wordt zo een kruitvat dat wacht op een vuurtje…Dat komt van de Bosnisch-Servische nationalist Gavrilo Princip. Hij vermoordt op 28 juni 1914 kroonprins Franz Ferdinand van Oostenrijk-Hongarije tijdens een bezoekje aan Sarajevo. De aanslag brengt een kettingreactie op gang: Oostenrijk-Hongarije brengt een leger op de been, gesteund door Duitsland. Rusland gaat achter de Serven staan. Zo wordt ook de Russische bondgenoot Frankrijk bij de zaak betrokken. Als de Duitsers naar Frankrijk willen marcheren via het neutrale België, verklaart Engeland weer de oorlog aan Duitsland. En dan is de Grote Oorlog echt een feit. Na 4 jaar strijd leggen de Duitsers het af tegen de geallieerden. Maar met 30 miljoen doden is eigenlijk heel Europa de grote verliezer.

Hoe begon de Eerste Wereldoorlog?

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

In 1914 breekt de Eerste Wereldoorlog uit in Europa. Het is de eerste grote oorlog waar wereldwijd miljoenen soldaten en burgers betrokken raken. Duitsland krijgt de schuld van de oorlog, en wordt zwaar gestraft.

Clipphanger

Virussen. Ze kunnen je doodziek maken. Maar soms juist genezen van kanker. Dit is onze goudmijn. Maar daar zie je dus ook dat het virus aan het repliceren is. Dat zijn alle groene stipjes. En bij deze patiënt zien we dus dat dat virus echt die tumorcellen kan doden. Maar dan kan het dus heel goed zijn dat je geen chemotherapie krijgt in de toekomst, maar virustherapie. Ja, ik denk voor sommige vormen van kanker dat dat een reëel toekomstbeeld is. Het is een opmerkelijk verhaal. De Engelse Lorraine Welby werd in 2018 gediagnosticeerd met een zeer agressieve vorm van kanker, maar ze leeft nog steeds. Lorraine lijkt uitbehandeld, maar dan wordt ze benaderd door dokter Secco. Hij is gespecialiseerd in deze vorm van kanker en doet onderzoek aan het Clatterbridge Cancer Center in Liverpool. Dokter Secco en zijn team zijn bezig met een onderzoek naar een nieuwe experimentele behandeling. Hij vraagt Lorraine om mee te doen. Voor de behandeling gebruikt Doctor Secco iets wat je niet verwacht als medicijn: een herpesvirus. Het herpesvirus wordt bij Lorraine ingespoten en dat gebeurt heel precies. Het virus roept een heftige lichamelijke reactie op en dokter Secco ziet iets gebeuren op de scans of scans. De uitzaaiingen van Lorraine zijn aanzienlijk kleiner geworden. En zelfs de tumoren die niet ingespoten zijn met het virus zijn gekrompen. Het idee achter de therapie is als volgt. Een virus wordt ingebracht en vermenigvuldigt zich in de kankercel. Daardoor barst die uit elkaar en wordt het immuunsysteem geactiveerd. Dat ruimt vervolgens de kankercellen op en doordat het de kanker nu herkent, ruimt het ook andere tumoren op. Dit zijn de buisjes met virus wat we straks kunnen gebruiken om de samples van de tumoren te infecteren. Het virus wat hierin zit, wordt opgeslagen bij -80 en is daar in principe onbeperkt houdbaar. Ja, we zijn heel trots, dit is onze goudmijn. Geertje is aan het werk met een klein stukje tumor wat uit een patiënt komt waar hele kleine brokjes van gesneden zijn. We druppelen nu virussen op deze stukjes weefsel, dan zorgen we ervoor dat het virus echt makkelijk bij dat weefsel kan komen. De virusdeeltjes die gaan dus nu wel het weefsel in en hopelijk gaan ze daar dus dit weefsel ook doden. Dus de tumorcellen doden. Maar we zien dat in de ene patiënt het ene virus het beste is, de andere patiënt het andere virus. En om nou straks de grootste groep patiënten te kunnen gaan behandelen hebben we wel meer virussen nodig. Als het virus drie dagen z'n werk heeft gedaan, snijdt Geertje van der Horst de stukjes tumor in dunne plakjes. Onder de microscoop kan ze zien of er iets met de kankercellen is gebeurd. Dit zijn dus tumorcellen. Je ziet blauwe kernen en rood eromheen. Dit zijn ook tumorcellen, maar daar zie je dus ook dat het virus aan het repliceren is. Dat zijn alle groene stipjes en hier zie je bijvoorbeeld een dode tumorcel. Hier heeft het virus echt huisgehouden. Dit is wel een van de eerste die we hadden gezien. Ik denk zo, het werkt gewoon ook echt in deze patiënt. Dit is echt een patiënt met spierinvasieve blaaskanker, echt uitzaaiingen in de longen. En bij deze patiënt zien we dus dat dat virus echt die tumorcel kan doden. Dus dat vond ik echt wel heel gaaf om te zien dat dat zo gebeurde. Een tumor is eigenlijk heel goed in zichzelf verstoppen voor het immuunsysteem. Je kan het eigenlijk vergelijken met een donker kasteel in een bos wat niet gevonden kan worden door ridders. Het idee van deze virustherapie is eigenlijk dat je dat kasteel een soort van in de brand zet, zodat de ridders het immuunsysteem het wel kunnen vinden, waardoor het dus opgeruimd en aangevallen kan gaan worden. Dus eigenlijk dat de immuuncellen de tumor weer kunnen gaan herkennen en het dan daardoor doden. Ik vind het zo fantastisch dat zo'n klein virusje gewoon die tumorcellen, dat dat het naar binnen kan omdat het daar eigenlijk voor zorgt dat die tumorcel doodgaat. Het begint ergens en het spreidt zich helemaal als een soort olievlek uit over die tumor. Ja, waar stopt het en waarom stopt het bijvoorbeeld? Dat zijn allemaal vragen die we heel graag beantwoord zien. Er is nog een plek waar ze onderzoek doen naar de kracht van virussen. In het Erasmus Medisch Centrum, waar Martine Lamfers me laat zien hoe het afweersysteem reageert op de kankercellen die geïnfecteerd zijn met het virus. Hier zien we een filmpje van een kweek waarbij geïnfecteerde groene tumorcellen zijn toegevoegd aan macrofagen. En macrofagen, dat zijn een beetje de opruimcellen van het immuunsysteem en die kun je mooi in actie zien hier. Waar moet ik op letten? Nou, vooral in dit gebied. Even kijken, deze tumorcellen die zometeen aangepakt gaan worden. Dan zien we daar een microbe, hij gooit een soort net uit lijkt het wel. Het vervormt zich in alle bochten, hap hap, opgeslokt. Ja, nu is er nog eentje over. Daar heeft hij wat meer moeite mee. Het is een soort gevecht. Ja, het is inderdaad een soort gevecht. Hij wurmt zich in alle bochten. Hij probeert te omsluiten en daar heeft ie hem. Ja weg kankercel. Ja ja. En het mooie van deze cellen is ze eten op en ze ruimen op. Maar wat ze ook doen is hetgeen wat ze opgegeten hebben nog eens een keer goed bekijken en als ze daar gekke dingen in tegenkomen, dat kunnen ook tumoreiwitten zijn die heel specifiek voor de tumor zijn en die laten ze dan weer zien aan andere immuuncellen en dan zie je dat er echt een antitumorrespons van het immuunsysteem op gang kan komen. Maar als je dit zo ziet, ik bedoel ben je niet heel ongeduldig? Dit werkt. Ja, in een kweekschaaltje werkt het heel goed. Het is altijd complexer in het echt bij de patiënt, dus we hebben daar echt klinische studies voor nodig om uit te gaan zoeken hoe effectief zo'n virus is. En ook als we het af gaan stemmen op de betreffende patiënt waarvan de tumor gevoelig is, dan nog hebben we een hoop uit te zoeken voordat we hier echt een medicijn van kunnen maken. Maar jij gelooft erin? Ja, ik geloof erin, ja. Dan krijg je misschien geen chemo, maar dan moet je een goed virus uitzoeken wat goed op jouw tumor past, bij wijze van spreken. Ja, dat zou de toekomst kunnen zijn.

Focus in de klas

Presentator Petra Grijzen gaat op zoek naar wetenschappelijke oplossingen voor de problemen van deze tijd. 

Focus op YouTube

Virussen hebben een slechte reputatie. Maar ze maken ons niet alleen maar ziek. Wereldwijd zoeken wetenschappers naar virussen die kankercellen kunnen aanvallen. Ook in Nederland wordt veel onderzoek gedaan naar deze veelbelovende therapie.

Kan een virus je genezen van kanker?

Nieuw voor voortgezet onderwijs

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Schooltv

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Het schooljaar gaat weer beginnen. Wij zijn er klaar voor.

Kinderboekenweek header

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!